Adwokat Poznań || Odszkodowanie za niesłuszne pozbawienie wolności

Niesłuszne pozbawienie wolności – czy to w formie tymczasowego aresztowania czy to w formie skazania za przestępstwo niestety nie należy do rzadkości w polskim wymiarze sprawiedliwości. O tym kiedy, w jaki wysokości i od kogo możemy domagać się odszkodowania opowie adwokat z Poznania.

Należy zacząć od tego, że uregulowany w art. 2 pkt. 1 k.p.k. cel sprowadzający się do tego aby osoba niewinna nie poniosła odpowiedzialności karnej za przestępstwo jest jedną z najistotniejszych zasad procedury karnej. Decyzja o pozbawieniu wolności jako kary lub w postaci środka zapobiegawczego z rozmaitych względów takich jak choćby zawiły stan faktyczny czy niejednoznaczność dowodów jest narażona na tzw. błąd ludzki. Oczywiście zasady postępowania karnego zmierzają do minimalizacji takiej sytuacji, jednakże zdarzają się sytuacje, kiedy ten podstawowy cel postępowania karnego nie zostaje zrealizowany i osoba niewinna ponosi odpowiedzialność za przestępstwo, którego nie popełniła. Na potwierdzenie powyższego warto wskazać w ślad za Informatorem Statystycznym Wymiaru Sprawiedliwości, że w 2016 roku łączna liczba osób, względem których zasądzono prawomocne zadośćuczynienie za niesłuszne skazanie, zastosowanie środka zabezpieczającego, tymczasowego aresztowania lub zatrzymania wyniosła 288.

Rozdział 58 k.p.k. wskazuje na podstawy żądania odszkodowania – i tutaj należy podkreślić, że o odszkodowanie możemy ubiegać się zarówno w przypadku niesłusznego skazania i tymczasowego aresztowania, ale także w przypadku niesłusznego zatrzymania.

Jeśli chodzi o możliwość ubiegania się o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, to muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

przede wszystkim skazanie musi być niesłuszne, a to można stwierdzić jedynie na podstawie nadzwyczajnych środków zaskarżenia, tj. kasacji lub w wyniku wznowienia postępowania. Są to instytucje, które mogą wpłynąć na prawomocny już wyrok sądu, a więc w sytuacji, gdy orzeczenie jest nieodwołalne w drodze zwykłych środków odwoławczych;
kara, której skazany nie powinien był ponieść musi zostać wykonana (w części albo w całości), a więc mając na względzie fakt, że niezbędnym warunkiem uprawniającym do odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu niesłusznego skazania jest wykonanie w całości lub w części kary, której skazany nie powinien był ponieść, to można powiedzieć, że odszkodowanie przysługuje nie jak wskazał ustawodawca za niesłuszne skazanie, a za niesłuszne ukaranie.

Jeśli chodzi o niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie, to ustawodawca nie definiuje czym jest owa „niewątpliwa niesłuszność”, a więc należy tutaj odnieść się do doktryny i orzecznictwa, zgodnie z którym tymczasowe aresztowanie jest niewątpliwie niesłuszne, jeśli:

było stosowane z obrazą przepisów postępowania karnego (rozdziału 28 k.p.k.), a więc np.:
- nie zachodzą podstawy do zastosowania tymczasowego aresztowania;
- tymczasowy areszt nie zostanie uchylony na skutek ustania przyczyny, wskutek których został on zastosowany,
- zostanie zastosowany tymczasowy areszt mimo istniejących negatywnych przesłanek;- tymczasowe aresztowanie nie było wykonywane w odpowiednim zakładzie leczniczym, mimo, iż stan zdrowia oskarżonego tego wymagał,
- nastąpiło zastosowanie tymczasowego aresztowania z naruszeniem ustawowych terminów.
spowodowało dolegliwość, której nie powinien doznać, w świetle całokształtu okoliczności ustalonych w sprawie, a także, w szczególności, prawomocnego jej rozstrzygnięcia;

Z kolei odnośnie zatrzymania, to ogólna definicja niewątpliwej niesłuszności zatrzymania jest bardzo podobna do definicji niewątpliwej niesłuszności tymczasowego aresztowania, bowiem ma ono miejsce, gdy dochodzi do zatrzymania wbrew przepisom ustawy albo gdy można przyjąć w okolicznościach danej sprawy, że zastosowanie zatrzymania nie było konieczne do osiągnięcia zamierzonych celów postępowania. A więc dla przykładu możemy podać tutaj takie sytuacje jak:

przypuszczenie, że osoba zatrzymana dopuściła się przestępstwa jest niezasadne,
nie istnieje obawa ucieczki przez sprawcę,
dokonano zatrzymania z uwagi na niemożność ustalenia danych sprawcy, pomimo iż ustalenie tych danych było możliwe,
obawa, że osoba zatrzymana dopuści się ponownie przestępstwa na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej jest niezasadna,
niepoinformowanie osoby podejrzanej o przyczynach zatrzymania (nawet jeśli istniały przesłanki do zatrzymania),
niepoinformowanie osoby zatrzymanej o przysługujących jej prawach (np. o prawie do skorzystania z pomocy adwokata lub radcy prawnego);
stosowanie zatrzymania przez dłuższy czas niż zezwala na to ustawa (48 h, maksymalnie 72, jeśli został złożony wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania).

Jeśli chodzi o wysokość odszkodowania, to należy tutaj uwzględnić wszelkie szkody o charakterze majątkowym, które zazwyczaj można w dość łatwy sposób wyliczyć. Są to wszelkie koszty, jakie poniósł uprawniony, np. ewentualne koszty leczenia rozstroju zdrowia, koszty uzyskania środków pieniężnych na pokrycie niesłusznych kar finansowych, utracone zarobki i zarobki zmniejszone po odzyskaniu wolności przy uwzględnieniu możliwości jakie posiadał uprzednio i które utracił.

Z kolei zadośćuczynienie to rekompensowanie doznanej krzywdy, a więc uszczerbku o charakterze niemajątkowym. Kryteria oceny wysokości zadośćuczynienia winny być rozważane w związku z konkretną osobą pokrzywdzonego, zaś przydatność kierowania się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia sumami zasądzonymi z tego tytułu w innych przypadkach jest ograniczona, bowiem porównanie takie może stanowić orientacyjną wskazówkę i nie może naruszać zasady indywidualizacji okoliczności wyznaczających rozmiar krzywdy doznanej przez konkretnego poszkodowanego. W szczególności sąd powinien mieć na uwadze:

sytuację rodzinną;
stan zdrowia;
poniesioną szkodę moralną;
rodzaj przedstawionych zarzutów i warunki życia w okresie pozbawienia wolności – nie jest tajemnicą, że w środowisku (w szczególności w środowisku więziennym) osoby, którym zarzucono przestępstwa o charakterze seksualnym w szczególności, gdy pokrzywdzonymi są dzieci mają najtrudniejsze warunki w zakładach karnych,
subiektywne odczucie krzywdy;

W tym przypadku Sąd będzie oceniał np. to czy osadzony przegapił rozwój dzieci, czy miał możliwości pożegnać się z osoba najbliższą, która zmarła w czasie gdy był izolowany, to jak był traktowany w zakładzie karnym itp.A więc jak Państwo widzą, nie można podać żadnych konkretnych kwot, gdyż są one ściśle związane z konkretną osobą i konkretną sytuacją. Zatem chcąc uzyskać odszkodowanie warto skorzystać z pomocy dobrego adwokata od spraw karnych.

A więc, jak Państwo widzą, nie można podać żadnych konkretnych kwot, gdyż są one ściśle związane z konkretną osobą i konkretną sytuacją. Zatem chcąc uzyskać odszkodowanie warto skorzystać z pomocy dobrego adwokata od spraw karnych.