Adwokat Poznań

23 maja 2023

Kiedy można dokonać wydziedziczenia?

Wydziedziczenie jest jedną z instytucji prawa cywilnego i polega ona pozbawieniu w testamencie prawa do zachowku. Najpierw odpowiedzmy na pytanie: czym jest zachowek? Z zachowkiem mamy do czynienia, gdy spadkodawca sporządzi testament, w którym nie uwzględni osób, które byłyby w pierwszej kolejności powołane do dziedziczenia ustawowego (dzieci, małżonek). Wówczas osoby te są uprawnione do dochodzenia od spadkobiercy ½ wartości części spadku, który by mu przypadł, gdyby dziedziczył z ustawy. Gdy mamy do czynienia z małoletnim albo osobą trwale niezdolną do pracy, wówczas część zachowek wynosi 2/3 części, która należałaby się z ustawy. Zatem wydziedziczenie jest właśnie pozbawieniem prawa do zachowku, o którym wspomniano przed chwilą.

Wydziedziczenie musi być jednoznacznie wyartykułowane w testamencie, nie jest wystarczające samo powołanie do spadku innych osób z pominięciem spadkobierców ustawowych. Co jednak ważne, aby można było kogoś wydziedziczyć muszą zostać spełnione określone prawem przesłanki. W testamencie można pozbawić prawa
do zachowku następujące osoby:

a) małżonka;

b) zstępnych – czyli dzieci, wnuki, prawnuki;

c) rodziców.

Wydziedziczyć osoby wskazane powyżej można jedynie, gdy:
a) osoba taka wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
b) osoba taka dopuści się umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
c) gdy osoba taka uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Tutaj dla przykładu możemy podać, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego jest to w szczególności brak zainteresowania spadkodawcą chorym lub potrzebującym pomocy ze względu na swój wiek. Ważne jest, aby przyczyna wydziedziczenia faktycznie istniała w rzeczywistości i była do wykazania.

Natomiast jeśli spadkodawca wybaczył uprawnionemu do spadku jakieś zdarzenie, to nie może owe wydarzenie stanowić później podstawy do wydziedziczenia. Wydziedziczonego członka rodziny traktuje się tak, jakby nie dożył dnia śmierci spadkodawcy. Na skutek wydziedziczenia jego udział spadkowy przypada jego zstępnym (dzieciom, wnukom).

Nasze kancelarie świadczą pomoc w różnego rodzaju sprawach spadkowych: nabycie spadku, wydziedziczenie oraz dział spadku (również, gdy jest spór między spadkobiercami).